अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवस आज नेपालसहित विश्वभर विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइँदै छ । प्रत्येक वर्ष मार्च ८ मा मनाइने यो दिवस कुनै उत्सव नभई उत्पीडित महिलाको लैंगिक हिंसा विरुद्धको आवाज हो । महिला हिंसा अन्त्य गरी भय रहित वातावरणमा महिलाले जीवन जिउन सक्ने अवस्थाको सिर्जना गर्नु यस दिवसको परिलक्ष्य हो । राजनीतिक तवरबाट सुरु भएको भएता पनि हाल महिला अधिकार, महिला सशक्तिकरण र समानता आदि सवालहरू अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसका विषयहरू हुने गरेका छन् ।

दिवसका दिन नारी स्वतन्त्रता तथा सशक्तिकरणको सवालमा चर्चा परिचर्चा, बहस र अन्तक्र्रियाहरु गरिँदै आइएको छ । तर बिडम्वना, नेपाली महिलाले आफ्नो लैङ्गिक अधिकारको समानताको अनुभूति पूर्ण रुपमा सुरक्षित गर्न पाएको देखिंदैन । जनसंख्याको हिसाबले आधा धर्ती ओगट्ने नेपाली महिलाको अवस्था नाजुक रहेको विभिन्न परिसूचक तथा तथ्याङ्कहरुले देखाउँछ । लैङ्गिक विभेदका आधारमा रहेका यस्ता किसिमका अनगिन्ती असमानता हटाउन समाजमा लैङ्गिक न्याय र समानता कायम गर्न नेपालले अनेकौं राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिवद्धताहरु जनाएको पनि छ । तर त्यो प्रतिवद्धता कार्यन्वन भने हुन सकिरहेको छैन । यो अत्यन्त दुखको कुरा हो ।

नेपालमा केही महिलाहरूले नेतृत्व नलिएका हैनन् । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी र सभामुखमा ओनसरी घर्ती जस्ता महिलाहरु सरकारको नेतृत्व तहमा पुगे, जुन सकारात्मक पाटो हो । तर, यतिमै मात्र चित्त बुझाएर बस्ने अवस्था भने यो होइन, कानुन प्रदत्त अधिकार कार्यान्वनमा अझै थुप्रै समस्या छन् । नयाँ संविधान र यसका प्रावधानलाई कार्यान्वयन गर्दै हरेक क्षेत्रमा सार्थक सहभागिता सुनिश्चित गर्न जरुरी छ । नेपाली समाजमा अझै लैंगिक समानता कायम गर्न, लैंगिक हिंसा अन्त्य गर्न थुप्रै बाँकी छ, जसको मार महिलाहरूले खेपिरहेका छन् । यो समस्याले उनीहरूको मानसिक तथा भौतिक विकासमा समेत कति असर पर्छ भन्ने कतिपयलाई हेक्का छैन । अझै कतिपय व्यक्तिमा ‘छोरा’ नभई नहुने भन्ने पुरातन सोचले घर गरेको छ । ‘छोरा–छोरी बराबरी’ भन्ने सोचको विकास हुन सकेको छैन । सम्पत्तिमा बराबरी हक स्थापित भएको छैन । घरपरिवारबाट बाहिर काममा निस्कँदा पनि उनीहरूले भोग्नुपरेका समस्या कम छैनन् । कतिपयले महिलाका अधिकारलाई अधिकारका रूपमा नलिएर दया, माया र निगाहका रूपमा लिने गरेको पनि पाइन्छ । यी र यस्ता समस्या एकएक केलाउँदै घरपरिवारदेखि नै नारीप्रतिको हेराइ, सोच र अधिकारप्रति व्यापक अभियान चलाउन जरुरी छ जुन एकदिने दिवसले पूरा गर्न सक्दैन । निरन्तर अभियान चलाउन जरुरी छ ।