पाल्पा । जिल्लाको पर्यटकीय गन्तव्य गौमुखी धारामा पूर्वाधारको काम अधूरै रहेको छ । रिब्दीकोट गाउँपालिका–५ जलेश्वरस्थित जलेश्वर मन्दिर क्षेत्रमा गाईमुखे धारो र शिवलिङ्ग जडान गरी पर्यटकीय गन्तव्य बनाउने योजना थियो । तर कोरोना महामारी नियन्त्रणका लागि सरकाले गरेको बन्दाबन्दीका कारण गत आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा निर्माण पूरा हुन नसकेको गाउँपालिका अध्यक्ष नारायण जिसीले बताए ।
प्रदेश सरकार, डिभिजन वन कार्यालय पाल्पाको सहयोगमा २५ लाखमा खानेपानीको ट्यांकी, धारा, शिवलिङ्ग स्थापना जस्ता पूर्वाधार निर्माण गर्ने योजना थियो । ऐतिहासिक, धार्मिक, पर्यटकीय र सामाजिक सांस्कृतिक महत्वको सो क्षेत्रमा विसं १५७५ –१६०० सम्म मुकुन्द सेन प्रथमले शासन गरेको इतिहास (कन्ट्रिब्यशन टु नेप्लिज स्टडिज, टेकबहादुर श्रेष्ठ, त्रिवि, सन् १९८७) छ । मुक्तिनाथको झल्को मेटाउने गरी १०८ धारा र शिवलिङ्ग स्थापनाका साथ पर्यटक गन्तव्य बनाउने गाउँपालिकाको योजना छ । गाई आकृतिको धारा र पानी झर्ने जमिनमा शिवलिङ्ग स्थापना गरी आन्तरिक पर्यटकको आकर्षणको केन्द्र बनाउन लागिएको मन्दिर व्यवस्थापन समितिका सदस्य शमर गहतराजले बताए । जलेश्वर क्षेत्रभन्दा भण्डै दुई सय मिटर तल खानेपानीको ट्यांकी निर्माण भएको छ ।

ट्यांकीको पानी मन्दिरभन्दा माथि लिफ्टमार्फत तानेर धारामा पठाउने योजना छ । मुक्तिनाथ जान नसक्ने वृद्धवृद्धा त्यहीँ स्नान गर्ने योजना अनुसार धारा जडान गर्ने गरी काम शुरु भएपनि गत आवमा पूरा हुन नसकेको गहतराजले बताए । आव २०७५/०७६मा प्रदेश सरकारको सहयोगमा शिवलिङ्ग, अखण्ड शिवधुनी र हिमालय पर्वतमा शिवपार्वतीको मूर्ति स्थापना भएको गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत ऋषि अर्यालले बताए । भौतिक पूर्वाधार निर्माणले सो क्षेत्रले धार्मिक पर्यटकलाई लोभ्याउन थालेको प्रमुख अर्यालको भनाइ छ । वर्षेनी नयाँ–नयाँ भौतिक संरचना निर्माण हुँदै गएको छ । शिवपार्वती मूर्ति र शिवलिको उचाइ ३६ इञ्च छ । पछिल्ला वर्ष जलेश्वर क्षेत्रमा पर्यटकको चहलपहल बढ्दो छ । पाल्पाको प्रसिद्ध भैरव मन्दिर तानसेनदेखि नौ किलोमिटर पश्चिममा पर्छ ।

भैरवस्थानदेखि ११ किमी पश्चिममा जलेश्वर मन्दिर पुग्न सकिन्छ । गाउँपालिकाले जलेश्वर सिद्ध मन्दिर क्षेत्रमा वनस्पति उद्यान निर्माण गरी धार्मिक गन्तव्य एवं पर्यटकीय क्षेत्रका रूपमा विकास गर्ने काम अगाडि बढाएको छ । सदस्य गहतराजका अनुसार त्यहाँ झण्डै २० हजारभन्दा बढी जडीबुटी तथा फलफूलका बिरुवा रोपिएको छ । उत्तरतर्फ फर्किएको अग्गोडाँडामा निकै महत्वपूर्ण जडीबुटी पाइन्छ । त्यहाँ एक सय आठ पीपलका बिरुवा रोपिएको छ । घिउफल, टिमुर, वर, पीपल, लालीगुराँस, कपुर, धुपी, लप्सी, बोधीचित्त, श्रीखण्ड, तेजपात, लाँकुरी लगायत दश हजार बढी बिरुवा यहाँ लगाइएको सदस्य गहतराजले बताए । डिभिजन वन कार्यालयका रेञ्जर यमलाल पोखरेलका अनुसार श्रीनगरडाँडाको साँस्कृतिक डबली, श्रीनगरको वनस्पति उद्यान, भैरवस्थानको प्रवेशद्वार लगायत काम गत आवमा भएको थियो । गत आवमा डिभिजन वन कार्यालयले १३ पर्यटकीय गन्तव्यमा पूर्वाधार विकास गर्न आठ करोड २५ लाख प्रदेश सरकारको सहयोगमा खर्च गर्ने तयारी भएको थियो, तर त्यो हुन सकेको छैन । –रासस